Phóng sự 'pate bẩn' của VTV gây tranh cãi

"Phát hoảng", "rợn người" là những từ được một số báo Việt Nam dùng khi đưa tin về phóng sự "Thâm nhập cơ sở sản xuất xúc xích và pate bẩn" mới phát trên kênh chính, VTV1, của đài truyền hình quốc gia.

Trong phần một của chương trình gồm hai phần, nhóm phóng viên của Trung tâm tin tức VTV24 mô tả quá trình chế biến thực phẩm tại một cơ sở tại Chương Mỹ, Hà Nội qua các cảnh nguyên vật liệu được đưa vào máy xay, được trộn với một số loại hương liệu và sau đó đem luộc chín.

Một đôi chỗ trong clip kéo dài bốn phút có cảnh vài con ruồi bay lên, rồi lại đậu xuống chỗ để gan, bì lợn.

Chất lượng hình ảnh của phóng sự ổn định như khi quay chính thức, không giống cảnh quay trộm, quay lén bằng các loại máy phổ thông bỏ túi.

Trong phóng sự, người được nêu là chủ cơ sở nói chuyện niềm nở, thân thiện, trả lời mọi thắc mắc và không có vẻ gì giấu diếm quy trình sản xuất, thậm chí còn tạo điều kiện cho nhóm quay phim làm việc bằng cách luộc thay vì hấp chín để rút ngắn thời gian cho ra thành phẩm.

Gan, bì lợn, bột mỳ là những nguyên liệu chính để làm pate.

Hàn the và gia vị tạo màu, tạo mùi tuy không phải là thành phần bắt buộc nhưng "là chuyện nhiều nơi sản xuất pate, giò chả vẫn làm, và được chấp nhận là an toàn nếu tỷ lệ hàn the trộn vào thấp", một số cơ sở sản xuất loại thực phẩm này tại Hà Nội nói với BBC.

Thâm nhập hay dàn dựng?

Nếu chỉ xem hình mà không nghe tiếng, có lẽ nó không mấy khác biệt so với những phóng sự khác mà VTV từng làm về các làng nghề, hay các cơ sở chế biến món ăn truyền thống nào đó của Việt Nam.

Thế nhưng phóng sự khiến người xem "phát hoảng" hay "rợn người", bởi người dẫn chương trình liên tục mô tả về bầu không khí "bốc mùi hôi thối", về tình trạng mọi loại nguyên liệu trừ bột mỳ "đều trong ôi thiu, không rõ xuất xứ", hoặc được "tích trữ lâu ngày trong tủ lạnh", hay "ruột lợn còn nhớt, chảy nước, bốc mùi".

Quy trình chế biến được phóng viên nhấn mạnh là "được phù phép bằng đủ các loại phụ gia không rõ xuất xứ" nhằm "đuổi" mùi ôi thiu.

Lời kết tội dường như đã được chốt lại ngay từ những giây đầu tiên: đây là cơ sở sản xuất bẩn, và "mọi mánh lới nhằm đem lại lợi nhuận cao, chi phí thấp đều được áp dụng".

Trong lúc một số người ca ngợi nhóm phóng viên đã "vất vả, làm công việc nguy hiểm" để đem đến những thông tin hữu ích cho người xem, thì nhiều người đặt câu hỏi về mức độ "thật" của phóng sự.

Người xem không đặt câu hỏi về độ sạch hay bẩn của thành phẩm do nơi này sản xuất, nhưng đánh giá chương trình là không thuyết phục.

Người dùng Facebook Thùy An viết rằng phóng sự này "vô lý", "dựng 100%", và "không mang tính chân thật".

Một số người khác cho rằng phóng sự đã được "diễn" lại, sau khi cơ sở đã bị phát hiện là sử dụng nguyên liệu "bẩn".

Chi tiết nhóm phóng viên "phối hợp cùng cảnh sát giao thông đội số 12, công an TP Hà Nội" chặn đường để "kiểm tra hành chính" vào sáng sớm hôm sau, khi chủ cơ sở này trên đường trở về sau khi đi giao hàng và thu gom nguyên liệu, càng khiến người ta nghi ngờ về khả năng dựng lại nội dung câu chuyện.

Việc điều tra, 'phá án' không phải là chuyện hiếm xảy ra trong nghề báo trên thế giới.

Các phóng sự theo dõi câu chuyện thường được thu lén để đảm bảo tính khách quan, trung thực những gì diễn ra, hoặc được dựng lại để giúp khán giả hiểu tường tận những gì đã diễn ra.

Tuy nhiên, những nội dung được dựng lại, cho dù bằng chính những người trong cuộc hay dùng người đóng thế để mô tả các tình tiết, đều luôn cần được giải thích rõ ngay trong phóng sự để tránh gây nhầm lẫn, hiểu lầm từ phía khán giả.

Đây không phải là lần đầu tiên chương trình của VTV bị đặt câu hỏi về độ trung thực, chính xác.

Mới đây, quá trình xác minh của công an cho thấy phóng viên của đài truyền hình quốc gia từng "nhờ dân chặt hạ cây rừng để làm phóng sự phá rừng" ở Đắk Lắk, báo Người Lao động nói.

Phóng sự "chổi quét rau" cũng của VTV, theo đó nói một số người trồng rau ở Thanh Hóa lừa người tiêu dùng, đã gây phẫn nộ ở địa phương. Trong vụ này, VTV thừa nhận phóng viên "vi phạm quy trình tác nghiệp, phản ánh không trung thực sự việc và có dàn dựng một số cảnh quay".

thảo dược xông mặt, thảo mộc xông mặt, hoa hồng xông mặt, oải hương xông mặt, hoa nhài xông mặt, hoa cúc xông mặt,