Malaysia: 'Quan chức số 1 là ai?'

Malaysia: 'Quan chức số 1 là ai?'

Châm biếm, trào phúng tràn ngập mạng xã hội trong dư luận ở Malaysia sau khi Hoa Kỳ tuyên bố phong tỏa hơn 1 tỷ USD từ quỹ đầu tư phát triển 1MDB của Malaysia được cho là có liên quan tới lãnh đạo số một của nước này.
Hàng loạt tranh và hình ảnh biếm họa xuất hiện 'nhại' lại từ sử dụng trong tuyên bố của phía Hoa Kỳ và kêu gọi "nhân vật số một của quỹ 1MDB" hay "quan chức số một của Malaysia" hãy "bước ra ánh sáng".
Trong tuyên bố của Bộ tư pháp Mỹ, một nhân vật được cho là "quan chức số 1 của Malaysia" đã nhận hàng trăm triệu USD từ quỹ đầu tư mà Hoa Kỳ sắp phong tỏa tài sản.
Nhiều người dân Malaysia tin rằng 'phiếm chỉ' trên có liên hệ tới Thủ tướng Najib Razak và tên gọi "quan chức số 1" này ngay lập tức đã tràn ngập mạng xã hội.
Trong khi đó, ông Razak liên tục bác bỏ các cáo buộc cho rằng ông có sai trái.

Người đặc biệt 1MDB

Một trong những trào phúng, đả kích được nhiều người cho là có tính hài hước bậc nhật và được nhiều thành viên mạng Malaysia chia sẻ và bình luận, khen ngợi, là một bức ảnh tự chế.
Trong đó, tác giả ghép hình ảnh của 'quan chức số một' trong vụ 1MDB với nhân vật nổi danh của làng bóng đá châu Âu, 'người đặc biệt' Jose Mourinho, huấn luyện viên người Bồ Đào Nha, một thời mang biệt danh này khi di chuyển từ CLB Porto sang Chelsea ở giải ngoại hạng Anh.
Trong tuyên bố của Bộ tư pháp Mỹ, 'quan chức số 1' tuy không được nêu tên đích danh, nhưng 'biệt danh' này đã được nhắc tới 32 lần, và được miêu tả là quan chức cao cấp trong chính phủ Malaysia.
Nhiều chia sẻ trên mạng xã hội Malaysia ngay lập tức liên hệ với lãnh đạo cao cấp nhất của nước mình và đã xuất hiện các kêu gọi hay câu hỏi như:

Image captionThủ tướng Malaysia bị so sánh hài hước với HLV Man Utd, ông Jose Mourinho, người từng mang biệt hiệu 'Người đặc biệt'.
"Liệu quan chức số một thực sự của Malaysia có dám bước ra?"

Minh bạch, sạch sẽ

Một hình ảnh được chia sẻ khá nhiều khác bởi công dân mạng Malaysia là dòng chữ ghi dưới tên gọi của Quỹ đầu tư của nhà nước đang là tâm điểm của dư luận, với các từ ngữ được xếp như khẩu hiệu: Minh bạch - sạch sẽ - trung thực.
Ở nơi khác, có tác giả đã thiết kế một bức họa theo lối tranh hoạt hình.
Trong đó, một người phụ nữ được thấy đang hỏi một người đàn ông mà hình dáng, khuôn mặt có vẻ giống với Thủ tướng Najib, rằng liệu ông có muốn ăn cà-ri.
Người đàn ông trả lời ông ta không muốn ăn vì nó quá 'cay'.
Đây là một lối chơi chữ.
Trong tiếng Malaysia, cà-ri (curry) là một từ được phiên âm phổ biến dưới dạng 'Kari'.
Mà từ này dường như trùng với một từ ghép trong tiếng Anh chỉ một đơn vị của Mỹ được thiết lập nhằm phòng chống, ngăn chặn tham nhũng chức vụ cấp cao trong phạm vi toàn thế giới.

Phản ứng nhà nước

Trong lúc mạng xã hội sôi động như vậy, thì giới quan sát nhận thấy truyền thông Malaysia im lặng khác thường, hoặc có những lý giải khác biệt.
Tờ báo mạng The Star, một nhật báo địa phương có số lượng độc giả đông đảo, vào thời khắc 'dầu sôi lửa bỏng', lại chạy trên hàng tít lớn một câu chuyện về tội phạm tổ chức, mà không nhắc nhở gì tới vụ scandal ở quỹ 1MDB kể trên.
Còn Bernama, hãng tin chính thức của quốc gia thì đưa ra một thông báo của bộ trưởng truyền thông và đa phương tiện của Malaysia trên trang mạng này nói rằng 1MDB là chủ đề của "những cuộc tấn công có động cơ chính trị chưa có tiền lệ".
Và thông báo này khẳng định kiện tụng, truy tố "không có liên quan gì tới Thủ tướng".
Năm 2015, Malaysia từng chặn các trang tin mạng và đóng cửa một số tờ báo chạy các bài vở cáo buộc vụ scandal liên quan Thủ tướng.
Tuy nhiên, phản ứng của mạng xã hội Malaysia chỉ trong vòng 24 tiếng đồng hồ lần này được cho là rất nhanh chóng và sôi động.

'Tịch thu tài sản'

Thông báo của Bộ tư pháp Hoa Kỳ nói đã quyết định phong tỏa hơn 1 tỉ USD từ quỹ 1MDB của nhà nước Malaysia.
Bộ này cáo buộc đây là quỹ "đen" và mặc dù không nêu tên trực tiếp Thủ tướng Najib Razak, người nằm trong diện nghi vấn có tài khoản bị cáo buộc nhận các khoản tiền rất lớn.
Ông Najib lập quỹ 1MDB trong năm 2009 để biến Kuala Lumpur thành một trung tâm tài chính, nhưng quỹ này không thanh toán được nợ trong năm 2015.
Bộ Tư pháp Mỹ cáo buộc quỹ "đen" cấp tiền cho nhiều cá nhân trong đó có công chức chi tiêu xa hoa cho cuộc sống của họ.
Không có cáo buộc nào là ông Najib chi tiêu tiền nhưng những người gần gũi ông đều bị cáo buộc sử dụng hàng tỷ đô la để mua bất động sản, đồ trang sức, tranh ảnh và nhà cửa sang trọng; đánh bạc; và thuê các nhạc sĩ và những người nổi tiếng đến dự tiệc.
Hồ sơ thụ lý tại tòa ở Los Angeles cáo buộc tiền đó được rửa qua các tài khoản ở Hoa Kỳ.
Nếu vụ kiện thành công, Bộ tư pháp Mỹ sẽ tịch thu tài sản, bao gồm cả bất động sản ở Mỹ, Anh và Thụy Sĩ.
Số tiền 1 tỉ USD chỉ chiếm một phần trong số tiền đó đã bị cáo buộc chuyển khoản, với tổng số lên hơn 3,5 tỷ USD.
Image copyrightEPA
Image captionThủ tướng Malaysia, ông Najib Razak được cho là đang chịu nhiều áp lực, mặc dù ông luôn bác bỏ các cáo buộc cho rằng ông sai trái và tham nhũng.